Jeżeli u młodej dziewczyny chęć schudnięcia wyznacza rytm dnia i zaczyna dominować w codziennym życiu, to jest powód do niepokoju. O anoreksji opowiada Katarzyna Wieczorek, psycholog, psychoterapeuta z Ośrodka Psychoterapii i Rozwoju Osobowości mila
.
Anoreksja nervosa czyli jadłowstręt psychiczny jest chorobą, która choć dotyczy objawów fizycznych, spowodowana jest cierpieniem wewnętrznym - psychicznym i emocjonalnym. Na poziomie objawów zaczyna się niezauważalnie, czasem od chęci zwykłego schudnięcia przed wakacjami, urlopem, czasem od przypadkowej straty wagi.
- Tym, co odróżnia chorobę od zwykłej diety, jest niemożność jej zakończenia i ciągle towarzyszące niezadowolenie z wyglądu pomimo osiągniętych celów - mówi
Katarzyna Wieczorek. -
Z czasem pojawia się coraz silniejsza potrzeba kontrolowania siebie, przejawiająca się nieustannym ograniczaniem ilości i rodzajów pokarmów. Ta kontrola, oprócz chwilowej ulgi, daje także poczucie satysfakcji i samozadowolenia. To taka "władza nad sobą" - uczucie, z którego trudno zrezygnować.
Wraz z postępującym spadkiem wagi, pojawiają się zaburzenia bądź utrata miesiączkowania, coraz większe zmęczenie, nieustające odczucie zimna, wypadanie lub szarzenie włosów czy łamliwość paznokci. Pojawia się także ryzyko osteoporozy w wyniku odwapnienia kości.
-
Anoreksja charakteryzuje się znaczną utratą wagi na skutek stosowania niskokalorycznych diet odchudzających, intensywnego (wycieńczającego wręcz) uprawiania sportów, stosowania środków przeczyszczających czy prowokowania wymiotów - tłumaczy Katarzyna Wieczorek. -
Jednakże objawem osiowym jest narastający lęk przed przytyciem i postrzeganie swojego ciała jako grubego i tłustego, nawet przy dużej niedowadze. Chore (bo choroba nadal najczęściej dotyczy kobiet) nieustannie myślą o swoim wyglądzie, wydaje im się, że tyją nawet po jednym kęsie jedzenia. W miarę rozwoju choroby coraz bardziej restrykcyjnie ograniczają pokarmy, aż w końcu jedzą tylko warzywa i owoce. Jednak nawet po ich spożyciu pojawiają się dręczące wyrzuty sumienia, że zjadły za dużo.
W odczuciu osoby borykającej się z tym zaburzeniem pokarm staje się niebezpieczny, a każde jedzenie powadzi do tycia. Osoby chore tracą możliwość realistycznej oceny swojego wyglądu i konsekwencji jedzenia bądź niejedzenia.
-
Rozwój choroby charakteryzuje się postępującym lękiem przed byciem "grubym" - mówi psycholog. -
Jest to dramatyczna sytuacja, gdyż taki sposób widzenia siebie i swojego ciała zwiększa lęk przed "dalszym" tyciem. W pewnym momencie rozwoju choroby, chorzy podejmują próby odzyskania kontroli nad swoim życiem i pokonania lęków - próbują wprowadzać jakieś potrawy, zacząć jeść, ale wtedy znowu dopada je lęk, powodując wzmocnienie objawów. I wszystko zaczyna się od nowa: prowokowanie wymiotów czy przeczyszczanie, aby złagodzić poczucie winy z powodu jedzenia.
Objawem rozwoju choroby jest paraliżujący strach przed przytyciem, który powoduje wprowadzanie coraz to nowych ograniczeń jedzeniowych. Chora widzi i przeżywa swoje ciało w zaburzony sposób (nie potrafi prawidłowo ocenić swojego wyglądu). Następuje nadmierne zaabsorbowanie masą ciała, liczeniem spożytych kalorii czy prowokowaniem wymiotów.
-
W anoreksji relacje z innymi zostają zastąpione relacją z własnym ciałem, jedzenie - niejedzeniem i jednoczesnie obsesyjnym myśleniem o jedzeniu - wyjaśnia Katarzyna Wieczorek. -
To co było pasją zamienia się w katorżniczą pracę (np. ulubione sporty), zanika możliwości czerpania przyjemności z życia. Każde działanie, każda aktywność jest wykonywana tylko dlatego, że pomaga tracić kalorie. Jest to moment krytyczny, w którym następuje utrata kontroli nad chorobą.
Anoreksja jest chorobą diagnozowaną głównie u osób w okresie dojrzewania, najczęściej u dziewczyn, choć wykrywa się się ją także u dzieci. Bulimia jest chorobą dotykającą bardziej dojrzałe kobiety. Wiele osób po ustąpieniu objawów anoreksji zapada na bulimię. Są także osoby u których niezmiennie przeplatają się okresy głodowania z napadami wilczego głodu. Choroba najczęściej dotyka grzeczne, spolegliwe do przesady dziewczyny. Charakteryzuje je brak buntu - dlatego trudne emocje zostają przeniesione na sferę ciała. To czasem też sygnał trudności w relacjach z rodzicami, ale przede wszystkim brak zgody na dojrzewanie. Ale i mężczyźni coraz częściej znajdują się w grupie chorych zarówno na jadłowstręt, bulimię jak i napadowe objadanie się.
-
Rodzina powinna zwracać więc szczególną uwagę nawet z pozoru "niewinne" zachowania np. rezygnację z jednego rodzaju pożywienia np. ziemniaków czy słodyczy, która następnie rozszerza się na inne pokarmy - tłumaczy Katarzyna Wieczorek. -
Najbliżsi powinni też zwrócić uwagę na nieustanny niepokój o wagę i strach przed przytyciem, szczególnie u osób o szczupłej sylwetce. Gdy po skończeniu diety i osiągnięciu celu, odchudzająca się osoba nadal nie jest z siebie zadowolona i kontynuuje dietę twierdząc, że ciągle jest gruba, gdy dziecko coraz częściej mówi tylko o jedzeniu, kaloriach, wyglądzie, a jego życie zaczyna kręcić się wokół aktywności podejmowanych jedynie po to aby schudnąć - to moment aby zdecydowanie zareagować. Anorektyczka wycofuje się z życia społecznego, ma coraz słabsze kontakty z rówieśnikami, traci zainteresowania rzeczami które wcześniej ją cieszyły. Niepokój powinno wzbudzić także jedzenie w samotności oraz unikanie spotkań towarzyskich gdzie jest jedzenie.
Kolejnym etapem choroby jest utrata miesiączkowania lub zaburzenia cyklu u dziewcząt, które już miesiączkowały. Zawsze należy jednak się upewnić, że spadek wagi lub brak jej oczekiwanego przyrostu nie jest wynikiem jakichś innych zaburzeń fizjologicznych czy chorób.
-
Jednak w rodzinach, gdzie bliscy nie spędzają ze sobą czasu, nie mają wspólnych pasji i gdzie nie ma codziennej rozmowy, łatwo przegapić moment, kiedy dziecko zaczyna chorować - mówi psycholog. -
Niestety, kiedy rodzice zaczynają orientować się, że z ich dzieckiem dzieje się coś niedobrego, często choroba jest już na tyle zaawansowana, że potrzebna jest pomoc osoby trzeciej.
W leczeniu ważny jest czas, w którym pacjentka zgłasza się od momentu wystąpienia pierwszych objawów. Im jest on krótszy, tym lepsze rokowanie. Często pierwszym lekarzem jest ginekolog, czasem lekarz rodzinny. W leczeniu anoreksji niezbędna jest jednak psychoterapia. W różnych przypadkach stosuje się także leczenia farmakologiczne.
-
W Polsce dostępne są różne formy leczenia, zależne od stanu pacjentki - mówi Katarzyna Wieczorek. -
Chora powinna przyjść na konsultację z psychologiem, psychoterapeutą lub zgłosić się lekarza psychiatry. Jeśli istnieje zagrożenie życia, to najpierw niezbędna jest opieka lekarska w celu wyeliminowania zagrożenia. Często z pomocy korzystają także rodziny chorych.
Anoreksja dotyka najczęściej, ale nie tylko, osoby młode, podczas trudnego dla nich okresu wyodrębniania się z domu, kształtowania osobowości, wtedy gdy uczą się być samodzielne. Jednocześnie ich umysł chłonie wszystkie informacje z zewnątrz. W tym okresie w naturalny sposób rodzice przestają być autorytetem, a staje się nim grupa rówieśnicza bądź media. Reklamy, kolorowe pisma promując nierzeczywisty obraz ciała kobiety (komputerowo retuszując, zmieniając wygląd) pokazują, że tylko przez bycie szczupłym możemy być szczęśliwi. Utożsamiają one szczęście, satysfakcję z życia, zdolność do kochania i bycia kochanym z tylko wyglądem. Powoduje to chęć sprostania tym wysokim, ale nierealnym wymaganiom.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy